UNDP, 13 Mart’ta 2023-2024 dönemine ilişkin insani gelişme endeksini açıkladı. Buna göre; Türkiye, 193 ülke arasında 45’inci sırada yer aldı. Türkiye, 2022 verilerine göre de üst üste 4’üncü kez ‘çok yüksek insani gelişme’ kategorisinde yer aldı. UNDP Türkiye Temsilcisi Louisa Vinton, Türkiye’nin insani gelişme endeksi verilerine ilişkin, “Dünyadaki zengin ülkelerin çoğu gibi Türkiye de kendisini pandeminin etkilerinden güçlü bir şekilde kurtarmayı başardı. Ancak bu cesaret verici ilerleme, dünya çapında milyonlarca insanı geride kalma riskiyle tehdit eden, yeniden derinleşen eşitsizliklerin gölgesinde kalıyor” dedi.
TÜRKİYE 3 BOYUTUN TÜMÜNDE İLERLEME KAYDETTİ
ü
İnsani gelişme endeksi, insan refahının, gayri safi yurt içi hasıla gibi finansal odaklı göstergelerin sağladığından daha kapsamlı bir ölçüsünü sağlamak üzere 34 yıl önce oluşturuldu. Endeks, 3 temel ölçümü birleştiriyor; uzun ve sağlıklı bir yaşam, bilgiye erişim ve insana yakışır bir yaşam standardı. Türkiye, bu endekste 30 yılda dikkate değer bir gelişme gösterdi. Ülkenin insani gelişim endeks değeri 1990’da 0,598 iken; 2022’de yüzde 43 artışla 0,855’e yükseldi. Türkiye insani gelişim endeksinin 3 boyutunun tümünde ilerleme kaydetti. 1990 ve 2022 yılları arasında doğuşta beklenen yaşam süresi 10,8 yıl, ortalama öğrenim süresi 4,4 yıl, beklenen öğrenim süresi 10,8 yıl arttı. Aynı dönemde, ülkede kişi başına düşen gayri safi milli gelir ise yüzde 154,3 yükseldi.ü
EŞİTSİZLİKTE TÜRKİYE’NİN SIRASI DÜŞÜYOR
ü
İnsani gelişim endeksi, eşitsizliklere uyarlandığında Türkiye’nin sırası düşüyor. Ülkede genel olarak erkekler, kadınlara göre daha yüksek insani gelişme seviyelerine sahip bulunuyor. Dolayısıyla toplumsal cinsiyet eşitsizlikleri hesaba katıldığında, Türkiye’nin sırası 166 ülke arasında 66’ya geriliyor. Ulusal istatistiklere ve 2022’de bildirilen verilere dayanan yeni sıralama, Şubat 2023 depremlerinin etkisini yansıtmıyor. Deprem felaketinin yol açtığı büyük can kaybına ve hasarın büyük boyutuna rağmen, depremlerin ülkenin insani gelişim endeksi sıralamasını etkilemesi beklenmiyor.